پرتاب اولین فضانورد ترکیه توسط اسپیس ایکس

اسپیس ایکس سومین ماموریت فضانوردی خصوصی خود برای شرکت آکسیوم اسپیس را بامداد جمعه به وقت ایران انجام داد و یک فضانورد کهنه‌کار ناسا و سه فضانورد از دولت‌های اروپایی را به ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) فرستاد.

موشک فالکون ۹ اسپیس ایکس پنجشنبه در ساعت ۱۶:۴۹ به وقت محلی (۰۱:۱۹ بامداد جمعه به وقت ایران) از مجتمع پرتاب 39A در مرکز فضایی کندی در فلوریدا پرتاب شد و فضاپیمای کرو دراگون حامل فضانوردان به نام «فریدوم» را در مدار زمین قرار داد. فضاپیما تقریبا ۱۲ دقیقه پس از برخاست، از مرحله‌ی فوقانی موشک جدا شد.

پرتاب آکسیوم ۳ (Ax-3) درابتدا برای ۱۷ ژانویه (۲۷ دی) برنامه‌ریزی شده بود؛ اما کمتر از ۶ ساعت پیش از برخاست، به تاخیر افتاد؛ زیرا اسپیس ایکس اعلام کرد که تکمیل بررسی‌های پیش از پرتاب و تجزیه‌وتحلیل‌ها روی موشک یک روز بیشتر طول می‌کشد. آکسیوم و ناسا بعدا گفتند دلیل تاخیر، نیاز به زمان بیشتر برای بازبینی تسمه‌های چتر نجات کپسول دراگون بود.

دراگون فریدوم قرار است شنبه ۳۰ دی در ساعت ۱۲:۴۹ به وقت ایران به ایستگاه فضایی بین‌المللی متصل شود. این فضاپیما پیش از بازگرداندن خدمه‌ی چهار نفره‌ی خود به زمین، تقریبا دو هفته در فضا خواهد ماند.

پروازهای سرنشین‌دار آکسیوم، ماموریت‌هایی هستند که این شرکت با هدف کسب تجربه در پروازهای فضایی سازماندهی می‌کند. آکسیوم اسپیس درحال آمادگی برای نصب ماژول‌هایی در ایستگاه فضایی است که پس از بازنشستگی ISS، هسته‌ی یک ایستگاه فضایی تجاری را تشکیل خواهند داد. ماموریت‌های آکسیوم ۱ در آوریل ۲۰۲۲ و آکسیوم ۲ در مه ۲۰۲۳ انجام شده بودند.

مایکل لوپز-آلریا، فضانورد سابق ناسا، فرماندهی آکسیوم ۳ را برعهده دارد. این ششمین پروز فضایی لوپز-آلریا است؛ فضانوردی که درطول فعالیت در ناسا، در سه ماموریت شاتل و یک ماموریت طولانی‌مدت در ایستگاه فضایی بین‌المللی مشارکت داشت.

سه عضو دیگر خدمه از دولت‌های اروپایی هستند. والتر ویلادی، خلبان آکسیوم ۳، افسر نیروی هوای ایتالیا است که به‌عنوان خلبان پشتیبان آکسیوم ۲ آموزش دید و در ژوئن ۲۰۲۳ در اولین پرواز تجاری یواس‌اس یونیتی، هواپیمای فضایی زیرمداری ویرجین گلکتیک حضور یافت.

دو متخصص ماموریت آکسیوم ۳، آلپر گزراوچی از ترکیه و مارکوس وانت از سوئد هستند. گزراوچی خلبان نیروی هوایی ترکیه و اولین شهروند این کشور است که به فضا پرواز می‌کند. وانت نیز خلبان سابق نیروی هوایی سوئد است و دومین فرد سوئدی محسوب می‌شود که فرصت حضور در فضا را پیدا کرده است.

آکسیوم اسپیس قصد دارد تا پرتاب اولین ماژول تجاری‌اش، سالانه دو ماموریت سرنشین‌دار خصوصی به ایستگاه فضایی بین‌المللی انجام دهد. پرتاب ماژول این شرکت فعلا برای اواخر سال ۲۰۲۶ برنامه‌ریزی شده است و آکسیوم ۴ احتمالا در پاییز ۲۰۲۴ پرتاب خواهد شد. بااین‌حال، برنامه‌های آکسیوم برای فراتر از آن هنوز مشخص نیست.

ناسا از ماموریت‌های فضانوردی خصوصی نظیر پروازهای فضایی آکسیوم به‌عنوان بخشی از راهبرد گسترده‌تر خود برای ترویج ساخت ایستگاه‌های فضایی خصوصی که قرار است در پایان دهه‌ی جاری جانشین ایستگاه فضایی بین‌الملی شوند، حمایت می‌کند. آژانس فضایی در سال ۲۰۲۰ قراردادی را با آکسیوم امضا کرد تا به این شرکت اجازه‌ی دسترسی به یک درگاه اتصال در ISS را برای ماژول‌های تجاری بدهد.

آکسیوم ۳ سومین پرواز کپسول فریدوم و پنجمین پرواز بوستر به‌خصوص فالکون ۹ را به نمایش گذاشت. اسپیس ایکس قصد دارد هر فضاپیمای دراگون را تا ۱۵ بار به پرواز درآورد و تلاش کند تا عمر بوسترهایش را نیز تا ۴۰ ماموریت افزایش دهد.