ردپای اینشتین و اوپنهایمر در آخرالزمان

همشهری‌آنلاین نوشت: پیش‌تر در سال گذشته و با توجه به رخدادهای جهانی، به خصوص اینکه هر لحظه امکان دارد روسیه در حمله به اوکراین از سلاح اتمی استفاده کند، دانشمندان زمان نمادین برای رسیدن آخرالزمان را ده ثانیه کاهش داده بودند اما امسال به آن دست نزدند و گفتند هنوز همان عدد یک دقیقه و نیم به نیمه‌شب باقی خواهد ماند.

گروه «بولتن دانشمندان اتمی» در سال ۱۹۴۵ از سوی گروهی از دانشمندان از جمله آلبرت اینشتین، رابرت اوپنهایمر و افرادی که بر روی طرح معروف به پروژه «منهتن» کار می‌کردند پایه‌گذاری شد. دانشمندانی که در پروژه «منهتن» با یکدیگر همکاری می‌کردند، موفق به ساخت اولین بمب اتمی جهان شدند.

گروه «بولتن دانشمندان اتمی» در ابتدا از ساعت آخرالزمان برای هشدار درباره خطر جنگ هسته‌ای در دوران جنگ سرد بهره می‌ گرفت، اما امروزه دیگر تهدیدها برای حیات بشر از جمله تغییرات آب و هوایی، بیماری‌های همه‌گیر و پخش اطلاعات جعلی را نیز در نظر می‌گیرد.

در ۷۷ سال گذشته دانشمندان ۲۵ بار مجبور شده‌اند زمان‌سنج خود را از نو تنظیم کنند. هر چه عقربه‌های این ساعت به نیمه ‌شب نزدیک‌تر باشد یعنی اینکه به پایان کار دنیا نیز نزدیک‌تر می‌شویم و هر چه از این فاصله بیشتر باشد یعنی اینکه می‌توان به بقای بشریت بیشتر امیدوار بود.

ریچل برانسون، رئیس و مدیر عامل بولتن دانشمندان اتمی، با بیان اینکه «روندها همچنان به نحو شومی به سمت فاجعه‌ای جهانی اشاره می‌کنند»، گفت: «جنگ در اوکراین خطر تشدید تنش هسته‌ای را به همراه دارد و حمله ۷ اکتبر در اسرائیل و جنگ در غزه، حتی بدون تشدید تنش‌های هسته‌ای، تصویری بیشتر از وحشت جنگ مدرن را در مقابل انظار عمومی می‌گذارد.»

در سالی که گذشت کشورهای مجهز به سلاح‌های هسته‌ای به جای کنار گذاشتن آنها زرادخانه‌های خود را ارتقا دادند، در حالی که سیل‌های عظیم، آتش‌سوزی‌ها و سایر بلایای اقلیمی معیشت و جان میلیاردها را تهدید کرد.

خانم برانسون اضافه کرد: «تحقیقات بیولوژیکی با هدف جلوگیری از همه‌گیری‌های آینده مفید بوده، اما خطرات ایجاد آن را نیز نشان می‌دهد. همزمان پیشرفت‌های اخیر در حوزه هوش مصنوعی سؤالاتی را در مورد چگونگی کنترل فناوری‌ای که می‌تواند موجب پیشرفت تمدن شود یا آن را تهدید کند، ایجاد کرده است.»

الکس گلیزر، استاد مهندسی مکانیک و هوافضا دانشگاه پرینستون، با اشاره به اینکه سیستم سنتی کنترل تسلیحات هسته‌ای در حال حاضر واقعاً به پایان رسیده است، گفت: چین در حال افزایش زرادخانه هسته‌ای خود است که در حال حاضر به ۵۰۰ سلاح اتمی می‌رسد، «و برای اولین بار، حداقل در دوران بزرگسالی من، اکنون در واشنگتن صحبت می‌شود که زرادخانه هسته‌ای ایالات متحده نیز باید افزایش یابد تا با دیگر کشورها مطابقت داشته باشد.»

این در شرایطی است که روسیه نیز از معاهده جدید کاهش تسلیحات استراتژیک (استارت جدید) و معاهده منع جامع آزمایش‌های هسته‌ای خارج شده‌ است.

ساعت آخرالزمان که در ابتدا در سال ۱۹۴۷ روی ۷ دقیقه به نیمه‌شب تنظیم شده بود، در سال ۱۹۹۱ پس از پایان جنگ سرد تا ۱۷ دقیقه مانده به نیمه‌شب هم عقب کشیده شده بود.