سردردهای بارداری؛ علل، انواع، و راهکارهای مدیریت

به گزارش پارسینه، مادران باردار اغلب با سردردهای مختلفی روبرو می‌شوند که از خفیف تا شدید متغیر است، به‌خصوص در سه ماهه اول بارداری. این سردردهای بارداری ممکن است در نواحی مختلف سر از جمله تمام سر، قسمت پیشانی یا پشت سر بروز کنند و با علایمی مانند فشار، ضربانی و گاهی با تهوع و استفراغ همراه باشند. برخی از مادران این سردردها را معمولاً صبحگاهی تجربه می‌کنند، در حالی که در برخی دیگر این اتفاق بعدازظهرها رخ می‌دهد. این سردردها دلایل مختلفی دارند که در ادامه به بررسی این موارد میپردازیم.

سردرد میگرنی در دوران بارداری

افرادی که سابقه میگرن داشته‌اند، ممکن است با باردارشدن سردردهایشان افزایش یا کاهش یابد. خانم‌هایی که برای اولین بار در دوران بارداری با سردرد میگرنی روبرو می‌شوند، باید حتماً بعد از زایمان تحت درمان جدی قرار بگیرند، زیرا احتمال مزمن شدن این سردرد در آنها وجود دارد.

سردرد میگرنی ممکن است به دلیل استرس، شرایط محیطی گرم یا پرنور، خستگی، بی‌خوابی یا مصرف موادغذایی حاوی هیستامین مثل تخم‌مرغ و گوجه‌فرنگی شروع شود. بنابراین خانم‌هایی که قبلاً سابقه میگرن داشته‌اند و اکنون می‌خواهند باردار شوند، بهتر است قبل از اقدام به بارداری به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنند تا علت میگرن آنها مشخص شود و از آن دوری شود. زیرا در دوران بارداری امکان افزایش شدت و تکرار این سردردها وجود دارد که به مسکن‌های معمولی پاسخ نمی‌دهند؛ به عنوان مثال، اگر فرد با تابیدن در نور شدید آفتاب یا در معرض شلوغی قرار گیرد، ممکن است سردرد شدیدی تجربه کند، بنابراین در دوران بارداری باید از این موقعیت‌ها پرهیز کرد تا این سردردهای شدید ایجاد نشود.

خانم‌هایی که در دوران قاعدگی دچار تشدید سردرد می‌شوند، احتمالاً در دوران بارداری نیز با افزایش حملات میگرنی مواجه خواهند شد. این سردردها در سه‌ماهه دوم و سوم بارداری شایع‌تر هستند.

مادرانی که در دوران بارداری با سردرد میگرنی روبرو می‌شوند، به خصوص اگر سن آن‌ها بالای ۳۵ سال باشد، باید به مخاطرات احتمالی دیگری مانند افزایش خطر لخته‌شدن خون در رگ‌های محیطی و سکته‌های مغزی و قلبی توجه ویژه داشته باشند.

به همین دلیل، به بانوانی که در دوران بارداری با سردرد میگرنی روبرو می‌شوند، توصیه می‌شود سایر عوامل تهدیدکننده مانند فشارخون و چربی‌خون، چاقی و افزایش وزن ناگهانی را با دقت کنترل کنند.

خانم‌هایی که برای اولین بار در دوران بارداری با سردرد میگرنی روبرو می‌شوند، باید حتماً بعد از زایمان تحت درمان جدی قرار بگیرند، زیرا احتمال مزمن شدن این سردرد در آنها وجود دارد.

سردردهای خوش‌خیم در دوران بارداری

به نظر می‌رسد که علت بروز سردردهای خوش‌خیم در مادران باردار به تغییرات هورمونی و جریان خون در مغز برمی‌گردد، به ویژه در سه‌ماهه اول بارداری.

همراه با پیشرفت دوران بارداری، سردردهای خوش‌خیم معمولا کاهش می‌یابند و به طور معمول در سه‌ماهه دوم بارداری، شدت و تعداد آنها کاهش می‌یابد.

رعایت استراحت، خواب کافی، رژیم غذایی مناسب، انجام ورزش‌های سبک، جلوگیری از تنش‌های روحی و جسمی، و همچنین اجتناب از مصرف دخانیات، نوشابه‌های گازدار، مواد محرک و غذاهای تند می‌تواند در بهبود این سردردها موثر باشد.

سردردهای ناشی از تومور

تومورهای هیپوفیزی می‌توانند یکی از عواملی باشند که در دوران بارداری علایم خود را نشان می‌دهند. در این دوره، به ویژه در اواخر آن، هورمون‌های هیپوفیزی مانند پرولاکتین که برای ترشح شیر موثر هستند، افزایش می‌یابند و می‌توانند باعث بروز تومورهای هیپوفیزی شوند. این وضعیت ممکن است با سردرد و مشکلات بینایی همراه باشد.

سردرد ناشی از افزایش فشار خون بارداری

زمانی که یک زن باردار در سه‌ماهه سوم دچار سردرد می‌شود و فشارخون و دفع پروتئین ادراری او بالاست، باید به پزشک مراجعه کرده و احتمال ابتلا به مسمومیت بارداری را بررسی کند.

سردردهای ناشی از مسمومیت بارداری

این سردردها بسیار خطرناک هستند و معمولا در سه‌ماهه دوم و به خصوص در سه‌ماهه سوم و هفته‌های آخر بارداری ظاهر می‌شوند. مسمومیت بارداری یا پره اکلامپسی عموما بین هفته 20 تا 30 از بارداری آغاز می‌شود و ممکن است با تورم دست و پا و صورت همراه باشد. افزایش وزن غیرمعمول، وجود پروتئین در ادرار و نوسانات فشار خون می‌توانند به علت بروز سردردهای ناگهانی در این موارد باشند. در صورتی که این علایم جدی گرفته نشوند، ممکن است به پره‌اکلامپسی منجر شوند که با تشنج، اختلال در سطح هوشیاری و حتی مرگ همراه است. این وضعیت باید بسیار جدی گرفته شود، مخصوصا اگر زن باردار برای اولین بار بوده یا دچار بیماری‌های مانند دیابت یا فشارخون بالا است.

سردرد چشمی

در صورتی که سردرد خانم باردار به علت مشکلات بینایی باشد، حتماً باید به چشم پزشک مراجعه کند.

سردرد سینوزیتی

سردرد سینوزیتی در فصل زمستان متداول است و معمولاً در پیشانی و گونه‌ها ایجاد می‌شود و در صبح‌ها شدیدتر است. افراد مبتلا به این نوع سردرد اغلب از ترشحات چرکی و خلط مداوم شکایت می‌کنند که بهتر است به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنند.

سردرد ناشی از افت قند خون (هیپوگلیسمی)

برخی افراد در دوران بارداری دچار افت قند خون و فشارخون می‌شوند، بنابراین همیشه توصیه می‌شود مواد قندی را همراه خود داشته باشند و با پزشک متخصص زنان مشورت کنند تا تمام علائم فرد تحت نظر قرار گیرد.

درمان خانگی سردرد بارداری

• اقدامات زیر می‌توانند در درمان سردرد حین بارداری کمک کنند:
• برای سردرد ناشی از سینوزیت، می‌توانید با گذاشتن پارچه گرم یا کیسه آب گرم بر روی بینی یا چشم‌ها، تسکین ببخشید.
• برای سردرد تنشی، استفاده از کمپرس سرد به دور گردن می‌تواند بهبود بخش باشد.
• برای آرامش بخوابید و تکنیک‌های تنفس عمیق را تمرین کنید.
• ماساژ گردن و شانه را امتحان کنید.
• با حمام یا دوش آب گرم به خودتان آرامش ببخشید.

این سردردهای بارداری را باید جدی بگیرید

1- برای خانم‌های باردار توصیه می‌شود که در صورت ایجاد سردرد، به پزشک خود اطلاع دهند، زیرا این مسأله می‌تواند ناشی از افزایش فشارخون بالا یا مسمومیت بارداری باشد که تهدید جدی برای سلامتی مادر و جنین است.

2- تنها مسکن مجاز برای مادران باردار، استامینوفن معمولی و بدون کدئین است که باید با میزان محدود مصرف شود. 

3- افرادی که در سه‌ماهه سوم دچار سردرد می‌شوند و فشارخون و دفع پروتئین ادراری آن‌ها بالاست، باید حتماً به پزشک مراجعه کنند و احتمال مسمومیت بارداری را بررسی کنند، زیرا این وضعیت خطر مرگ را در پی دارد.