شائول موفاز؛ ​خشن‌ترین وزیر اسرائیلی‌ها از تهران آمد

تحریریه پارسینه- مجید سلطانی نایینی: شائول موفاز با نام اصلی شهرام مفضض‌کار در ۴ نوامبر ۱۹۴۸ در تهران، ایران، در خانواده‌ای یهودی و اصالتاً اهل اصفهان به دنیا آمد و تا زمان مهاجرت خانواده‌اش به سرزمین های اشغالی در تهران زندگی کرد. پدر او مدیر مدرسه ORT در تهران بود. موفاز به همراه خانواده‌اش در سال ۱۹۵۷ و زمانی که ۹ سال داشت به اراضی اشغالی مهاجرت کرد.

آن‌ها در ایلات ساکن شدند، جایی که موفاز در آنجا بزرگ شد. پدرش تلاش کرد تا یک کارخانه کوچک در ایلات راه‌اندازی کند، اما موفق نشد و مجبور شد برای تامین هزینه‌های زندگی، به کارهای ساده مشغول شود. خانواده آن‌ها در یک آپارتمان کوچک زندگی می‌کردند و والدینش برای تهیه غذا با مشکلات زیادی روبه‌رو بودند. موفاز در سن ده سالگی مجبور شد در کارهای ساختمانی مشغول به کار شود تا به خانواده‌اش کمک کند.

او در یک مدرسه ابتدایی مذهبی در ایلات تحصیل کرد و در ۱۴ سالگی پدرش او را به یک مدرسه شبانه‌روزی کشاورزی در ناهلال در دره یزرعیل فرستاد؛ جایی که آموزش و کار کشاورزی به‌طور همزمان انجام می‌شد. موفاز دوران حضور در این مدرسه شبانه‌روزی را اولین تجربه واقعی خود از جامعه گسترده اسرائیل دانست و اذعان داشت که در آنجا تلاش می‌کرد تا مانند یک "صهیونیست واقعی" دیده شود.

او تصمیم گرفت که به یک چترباز در ارتش تبدیل شود و این را تنها راه برای "صهیونیست شدن" کامل خود می‌دانست.

ورود به ارتش برای خروج از فقر

او در سال ۱۹۶۶ به ارتش اسرائیل پیوست و در تیپ چتربازان خدمت کرد. موفاز در جنگ شش‌روزه، جنگ یوم کیپور، جنگ لبنان در سال ۱۹۸۲ و عملیات عنتبه همراه با چتربازان و یگان ویژه سایرت متکل، یک یگان نخبه نیروهای ویژه، جنگید. او در سال ۱۹۹۸ شانزدهمین رئیس ستاد کل ارتش کودک کش صهیونیست ها شد و تا سال ۲۰۰۲ این سمت را حفظ کرد.

موفاز در تعدادی از پست‌های ارشد نظامی حضور داشت و در سال ۱۹۸۸ به درجه سرتیپی رسید. در سال ۱۹۹۳ به فرماندهی ارتش در کرانه باختری و در سال ۱۹۹۴ به عنوان سرلشکر و فرماندهی منطقه جنوب منصوب شد. در این دوران، ارتش اسرائیل با شبکه‌های حماس و جهاد اسلامی در نوار غزه درگیر بود. در سال ۱۹۹۶ به عنوان رئیس دایره برنامه‌ریزی ستاد کل ارتش اسرائیل فعالیت کرد و به سرعت در رتبه‌های مختلف نظامی پیشرفت کرد. او در سال ۱۹۹۷ به عنوان معاون رئیس ستاد کل و فرمانده دایره عملیات منصوب شد و در سال ۱۹۹۸ به سمت رئیس ستاد کل رسید.

بارزترین خصوصیتی که از موفاز ذکر می شود خشن بودن و میل به کشتن انسان ها بود. هم دوره ای هایش از او به عنوان یک ماشین آدمکشی یاد می کنند.

دوره ریاست موفاز بر ستاد کل به دلیل اصلاحات مالی و ساختاری در ارتش اسرائیل شناخته می‌شود. در این دوره، عملیات‌ها در منطقه امنیتی جنوب لبنان ادامه یافت و در سال ۲۰۰۰ از این منطقه عقب‌نشینی شد. اما مهم‌ترین رویداد در دوران او، آغاز انتفاضه دوم در سپتامبر ۲۰۰۰ بود. تاکتیک‌های سخت‌گیرانه‌ای که موفاز در این دوران به کار گرفت، نگرانی‌هایی را در جامعه بین‌المللی ایجاد کرد، اما از سوی مردم اسرائیل به طور گسترده حمایت شد. اقدامات اسرائیل در نبرد جنین، حملات متناوب در نوار غزه، و ادامه محاصره یاسر عرفات از جمله موارد جنجال‌برانگیز در این دوره بودند.

شائول موفاز از سال ۱۹۹۹ وقوع موج انتفاضه در سرزمین‌های اشغالی را پیش‌بینی کرده بود و ارتش را برای جنگ چریکی شدید در این مناطق آماده ساخت. او پست‌های نظامی در نوار غزه را تقویت کرد و توانست تلفات نظامیان رژیم را پایین نگه دارد.

 با وجود این، موفاز به خاطر اظهارات خنده دارش مبنی بر اینکه «اسرائیل اخلاقی‌ترین ارتش جهان را دارد» شناخته می‌شد که باعث تمسخر خود صیهونیست ها شد . این گفته حتی از سوی گروه‌های حقوق بشر اسرائیلی و بین‌المللی به دلیل روش‌های به کار گرفته‌شده مورد انتقاد قرار گرفت. از جمله این اقدامات، استفاده از بولدوزرهای زرهی برای تخریب حدود ۲۵۰۰ خانه غیرنظامیان فلسطینی در مرز رفح بود که به جابجایی هزاران نفر و ایجاد منطقه حائل امنیتی منجر شد.

وارد شدن به عرصه سیاست و جنگ با نتانیاهو

پس از بحران دولت در سال ۲۰۰۲، شائول موفاز توسط آریل شارون به عنوان وزیر دفاع منصوب شد. با اینکه او به ظاهراز توافق با فلسطینی‌ها حمایت می‌کرد، اما در جنگ علیه گروه‌های مسلح مانند حماس، جهاد اسلامی، تنظیم و گردان‌های شهدای الاقصی حاضر به هیچ‌گونه مصالحه‌ای نبود.

به دلیل اینکه مدت کوتاهی از ترک سمتش به عنوان رئیس ستاد کل ارتش می‌گذشت، موفاز نتوانست در انتخابات ۲۰۰۳ شرکت کند (در آن زمان به حزب لیکود شارون پیوسته بود). با وجود این، شارون او را در دولت جدید مجدداً به عنوان وزیر دفاع منصوب کرد.

در ۲۱ نوامبر ۲۰۰۵، موفاز دعوت شارون برای پیوستن به حزب جدیدش، کادیما، را رد کرد و به جای آن نامزدی خود را برای رهبری لیکود اعلام کرد. اما در ۱۱ دسامبر ۲۰۰۵، یک روز پس از آنکه اعلام کرده بود هرگز از لیکود خارج نمی‌شود، از رقابت رهبری و حزب لیکود کناره‌گیری کرد تا به کادیما بپیوندد.

پس از اینکه در مارس ۲۰۱۲ رهبری حزب کادیما را به دست گرفت، رهبر اپوزیسیون شد و سپس برای مدت کوتاه ۷۰ روزه به کابینه بازگشت که در این مدت به عنوان نخست‌وزیر موقت بود. کادیما در انتخابات ۲۰۱۳ تنها دو کرسی به دست آورد و موفاز اندکی پیش از انتخابات ۲۰۱۵ از سیاست کناره‌گیری کرد.

پس از انتخابات در اواخر مارس ۲۰۰۶، شائول موفاز از سمت وزیر دفاع کنار گذاشته شد و در کابینه جدید که در ۴ مه ۲۰۰۶ تشکیل شد، وزارت حمل‌ونقل را برعهده گرفت.

در سال ۲۰۰۸، با افزایش فشارها بر نخست‌وزیر وقت ، اهود اولمرت، برای استعفا به دلیل اتهامات فساد، موفاز اعلام کرد که قصد دارد برای رهبری حزب کادیما نامزد شود.

در ۵ اوت ۲۰۰۸، شائول موفاز رسماً وارد رقابت برای رهبری حزب کادیما شد. در همان روز، او از رهبر معنوی حزب شاس، خاخام عوادیا یوسف، دعای خیر دریافت کرد. در ۱۷ سپتامبر ۲۰۰۸، موفاز در انتخابات حزب کادیما با اختلاف کمی از زیپی لیونی شکست خورد و نتوانست به عنوان رهبر حزب و نامزد نخست‌وزیری انتخاب شود. لیونی با اختلاف ۴۳۱ رأی، ۴۳.۱٪ آرا را به دست آورد، در حالی که موفاز ۴۲.۰٪ از آرا را کسب کرد. این اختلاف کمتر از حد انتظار بود، زیرا نظرسنجی‌های خروجی پیش‌بینی می‌کردند که لیونی با اختلاف ۱۰ تا ۱۲ درصد پیروز شود. لیونی اظهار داشت که "مسئولیت ملی که مردم به او واگذار کرده‌اند، او را به انجام این وظیفه با احترام زیاد وادار می‌کند."

موفاز نتیجه انتخابات داخلی کادیما را پذیرفت و علیرغم توصیه وکیلش، یهودا واینستین، برای اعتراض، با لیونی تماس گرفت و به او تبریک گفت. لیونی ۱۶,۹۳۶ رأی به دست آورد، در حالی که موفاز ۱۶,۵۰۵ رأی کسب کرد. وزیر امنیت عمومی، آوی دیختر، و وزیر کشور، مئیر شطریت، به ترتیب ۶.۵٪ و ۸.۵٪ آرا را به دست آوردند.

در ۲۷ مارس ۲۰۱۲، شائول موفاز با اکثریتی قاطع در انتخابات مقدماتی رهبری حزب کادیما، زیپی لیونی، رئیس حزب، را شکست داد. موفاز به عنوان معاون نخست‌وزیر به این سمت منصوب شد که نتیجه توافقی برای تشکیل دولت وحدت ملی با بنیامین نتانیاهو بود. موفاز در خلال انتخابات مقدماتی کادیما اظهار داشت که به هیچ عنوان به دولتی که نتانیاهو رهبری کند، نخواهد پیوست.

موفاز از ائتلاف دولت کادیما به دلیل عدم تصمیم‌گیری نتانیاهو درباره اصلاح قانون خدمت سربازی خارج شد و هشدار داد که نخست‌وزیر در تلاش است تا اکثریتی برای رأی‌گیری به منظور وارد کردن منطقه به جنگ به دست آورد.

در سال ۲۰۱۳، کادیما، تنها چهار سال پس از اینکه حزب حاکم بود، تنها ۲٪ از آرا را به دست آورد و به‌سختی موفق به عبور از آستانه انتخاباتی کنست شد.

در آستانه انتخابات ۲۰۱۵، انتظار نمی‌رفت که کادیما بتواند از آستانه عبور کند، زیرا این آستانه به ۳.۲۵٪ افزایش یافته بود. موفاز با ائتلاف اتحادیه صهیونیستی مذاکراتی برای پیوستن کادیما به لیست آن‌ها انجام داد، اما وقتی مشخص شد که او کاندیدای وزارت دفاع نخواهد بود، مذاکرات را متوقف کرد. بلافاصله پس از آنکه موفاز اعلام کرد که به لیست اتحادیه صهیونیستی نمی‌پیوندد، اعلام شد که آموش یادلین، رئیس پیشین سازمان اطلاعات نظامی اسرائیل، به عنوان کاندیدای وزارت دفاع به لیست اتحادیه صهیونیستی منصوب شده است. در عرض یک هفته از اعلام اینکه او با اتحادیه صهیونیستی همراهی نمی کند، موفاز از سیاست کناره‌گیری کرد.

موفاز یک یهودی ایرانی تبار است که بعنوان یکی از پرقدرت ترین افراد در سرزمین های اشغالی محسوب می شود او بعنوان قصاب رفح و فلسطین هم شناخته می شود. شاید می توان بدنام ترین و مخوف ترین فرد در سرزمین های اشغالی را کسی دانست که در بچگی روزهای سختی را پشت سرگذاشته و این رفتارهای متناقض و پر از خشمش در سیاست و ارتش را ناشی از عقده های زمان کودکی دانست.