ورود به مرحله جدید جنگ غزه؛ تغییر در اهداف اسرائیل به چه معناست؟

ورود به مرحله جدید جنگ؛ تغییر در اهداف

به نوشته سی‌ان‌ان،‌ اکنون، ارتش اسرائیل در حال انتقال به مرحله جدیدی از جنگ خود در غزه است -و نشانه‌هایی وجود دارد که اهدافش نیز تغییر می کند.

بلال صعب، یکی از همکاران بخش خاورمیانه و شمال آفریقا موسسه چتم هاوس، به سی‌ان‌ان گفت: «این سابقه برای کمپین‌های نظامی که به دنبال ریشه‌کن کردن جنبش‌های نظامی سیاسی که ریشه‌های عمیقی دارند، چندان دلخواه نیست». به گفته صعب: «رهبران ارتش اسرائیل به خوبی می‌دانند که نهایت کاری که می‌توانند انجام دهند تضعیف شدید توانایی‌های نظامی حماس است».

اسرائیل موفقیت هایی در این زمینه داشته است. نیروهای آن ادعا می کنند که هزاران جنگجوی حماس از جمله برخی از اعضای بلندپایه این جنبش را کشته و برخی از بخش‌های شبکه تونل گسترده این گروه را منهدم کرده‌اند.

پایان غیرقابل پیش‌بینی بازی 

اما چالش‌های بزرگ هم چنان پا برجاست و پایان بازی هم‌چنان غیر قابل پیش‌بینی است. کم‌تر کشور در حال جنگی ضرب‌الاجل تعیین می‌کند. مقامات اسرائیلی نسبت به یک جنگ طولانی که ممکن است تا سال 2024 و پس از آن ادامه یابد، هشدار داده‌اند. این در حالی است که جامعه بین‌الملل به طور فزاینده‌ای از بحران انسانی وخیم و مرگ‌ غیرنظامیان در غزه نگران است. هم‌زمان با افزایش فشار بین‌المللی، نارضایتی داخلی نسبت به نتانیاهو نیز وجود دارد -نخست‌وزیر در حالی جنگی که مشتاق دستیابی به پیروزی‌های ملموس است.

صعب با تشریح سوالات کلیدی پیش روی رهبری اسرائیل گفت: «مسابقه‌ای با زمان در حال جریان است. این موفقیت تاکتیکی به چه قیمتی به دست می‌آید، و اسرائیلی‌ها چقدر زمان دارند تا به این موفقیت تاکتیکی دست یابند، بدون این‌که از خشم بین‌المللی بیشتر رنج ببرند؟»

کنار گذاشتن هدف اصلی؟ 

نابودی حماس -هدفی که نتانیاهو در 7 اکتبر مطرح کرد- بلندپروزانه، دست‌نیافتنی و به گفته بسیاری از تحلیل‌گران غیرممکن بود. به باور صعب: «این نوع ماموریت را نمی‌توان تکمیل کرد، ما در طول سال‌ها بارها شاهد شکست آن بوده‌ایم». نفوذ حماس بسیار فراتر از غزه است، به این معنی که شکست کامل این گروه حداقل برای اسرائیل بسیار جاه‌طلبانه‌است -آن هم اگر اصلاً بتوان به آن دست یافت.

نتانیاهو در سخنرانی خود به مناسبت سومین ماه از آغاز جنگ، اهداف خود را برای جنگ تکرار کرد: از بین بردن حماس، بازگرداند اسرا و اطمینان از این‌که غزه دیگر تهدیدی برای اسرائیل نخواهد بود.  اما مشخص نیست که آیا رهبری اسرائیل هم‌چنان حذف حماس را در اولویت‌های خود قرار می‌دهد یا خیر. رسانه‌های اسرائیلی خاطرنشان کردند که سرلشکر آهارون حلیوا، رئیس اطلاعات ارتش اسرائیل، هنگام برشمردن اهداف نظامی در سخنرانی روز پنج‌شنبه، نابودی حماس را نادیده گرفت.

«رویکرد جنگی جدید»

روز پنجشنبه هم یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل، از طرح‌هایی برای مرحله بعدی جنگ در غزه، با تاکید بر «رویکرد جنگی جدید»  در شمال و تمرکز مداوم بر هدف قرار دادن رهبران حماس که احتمالا در قلمرو جنوبی غزه هستند، سخن گفت. به گفته گالانت، در مرحله سوم، عملیات ارتش اسرائیل در شمال غزه شامل «تداوم حملات، انهدام تونل‌ها، عملیات هوایی و زمینی و عملیات ویژه» خواهد بود.

یوهانان پلسنر، یکی از اعضای سابق کنست از حزب کادیما، به سی‌ان‌ان گفته: «این مرحله شدت کم‌تری خواهد داشت، اما زمان بیش‌تری را می‌طلبد».

به گزارش رادیو ارتش، نتانیاهو هفته گذشته ادعا کرد که 8000 رزمنده حماس را در غزه کشته است -آماری که قابل تائید نیست. بر اساس اعلام وزارت بهداشت غزه، از زمان آغاز جنگ نزدیک به 23000 نفر در این منطقه جان باخته‌اند. این آمار تمایزی بین غیرنظامیان و جنگجویان قائل نیست، اما آمارها  نشان می‌دهند که تقریباً 70 درصد از جان‌باختگان و زخمی‌ها زن و کودک هستند.

ارتش اسرائیل در ماه دسامبر اعلام کرد که حماس قبل از آغاز جنگ در 7 اکتبر حدود 30000 نیرو در غزه داشت که پنج تیپ، 24 گردان و تقریباً 140 گروه تقسیم و هر کدام دارای قابلیت‌هایی از جمله موشک‌های ضدتانک، تک‌تیرانداز و مهندسین، و مجهز به راکت و خمپاره بودند.

در کمین رهبران

اسرائیل همچنین مدعی موفقیت در هدف قرار دادن محورهای تونل حماس شده است، تاسیساتی که نفوذ نیروهای اسرائیلی به آن‌ها به شدت دشوار است.  هم‌چنین ماه گذشته، اسائیلی‌ها ویدئوهای دیگری را منتشر کردند که به ادعا می‌کرد شبکه تونل‌هایی را نشان می‌دهد که به اقامتگاه‌ها و دفاتر رهبران ارشد حماس از جمله اسماعیل هنیه، یحیی سنوار و محمد ضیف متصل می‌شوند.

اما هدف بزرگ‌تر ادعایی آن‌ها -یافتن و ترور مهم‌ترین رهبران حماس در غزه- تاکنون از دسترس اسرائیل دور بوده است. به گفته صعب: «این‌جا قلمرو پادشاهی هوش است. گالانت و دیگر مقامات بارها بر اهمیت تلاش‌های خود برای از بین بردن فرماندهان ارشد حماس تأکید کرده‌اند، و وزیر دفاع در اواخر دسامبر قول داد که سنوار به زودی با لوله‌های تفنگ ما روبرو خواهد شد».

سنوار که یکی از چهره‌های قدیمی این گروه فلسطینی و مسئول ایجاد شاخه نظامی حماس است. به گفته صعب: «سازمان‌هایی مانند این گروه به راحتی فرماندهان را جایگزین می‌کنند. من فکر نمی‌کنم کسی در حماس غیرقابل جایگزین باشد. اگر چهره‌های نمادین  اینسازمان را حذف کنید، تضمینی وجود ندارد که تأثیر منفی داشته باشد، به ویژه در مورد افرادی که مسئولیت‌های نظامی دارند»

با همه‌ این ها، بعید به نظر می‌رسد که مرحله جدید جنگ اسرائیل چیزی از آلام فلسطینی‌های گرفتار در غزه -جایی که بحران انسانی به سطوح فوق العاده‌ای رسیده- کم کند. اما ممکن است نتانیاهو در برابر فشارهای داخلی -که به ویژه به دلیل ادامه اسارت بیش از 100 گروگان در دست حماس افزایش یافته- کرنش کند. 

دفتر نتانیاهو روز جمعه به سی‌ان‌ان گفت که اسرائیل معتقد است 25 گروگان کشته شده و 107 نفر دیگر هنوز زنده و همچنان در غزه نگهداری می‌شوند. بازگشت آن‌ها یک هدف در مرحله جدید جنگ است، اما عدم موفقیت در این امر، فشار سیاسی بر رهبر سرسختی را تشدید می‌کند که محبوبیتش در میان اسرائیلی‌ها از 7 اکتبر روز به روز کاهش یافته است. به گفته پلسنر، از روز اول جنگ، اختلاف آشکاری وجود داشت و اگر چه در اسرائیل اهداف جنگ و ارتش هم‌چنان حمایت می‌شوند، اما اعتماد به کابینه در پایین‌ترین حد خود قرار دارد.