هر روز تعداد بیشتری از خوانندگان ما مشتاق افزایش وزن می شوند.

به دلیل این افزایش ناگهانی علاقه در افرادی که نمی خواهند یا نیازی ندارند که وزن کم کنند، بلکه در مقابل برای افزایش یا حفظ وزنشان تلاش می کنند، ما نگاه جامعی به این مشکل تغذیه ای می اندازیم.

در این مقاله، ما در مورد تعریف کمبود وزن و اینکه چه چیزی ممکن است باعث آن شود ، صحبت می کنیم.

تعریف کمبود وزن

با توجه به (Krause (2000، هر کس که ۱۵ تا ۲۰ درصد کمتر از وزن نرمال برای سن و قدش را داشته باشد، در دسته بندی کم وزن قرار می گیرد.

در شرایط واقعی، این بدان معناست که اگر شما یک خانم متوسط بین سنین ۲۵ و ۵۰ هستید و قدتان حدود ۱.۳۶ متر است، در صورتی که دچار کمبود وزن نیستید باید وزن تان حدود ۵۹ کیلوگرم باشد.

به محض اینکه وزن بدن شما به ۵۰ کیلوگرم (۹- کیلوگرم یا ۱۵-%) یا حتی ۴۷ کیلوگرم (۱۲- کیلوگرم یا ۲۰-%) کاهش یافت، کم وزن در نظر گرفته می شوید.

از نظر شاخص توده بدنی (BMI)، یک زن استاندارد با وزن ۵۹ کیلوگرم باید BMI معادل ۲۲ داشته باشد.

هنگامیکه وزن او پایین بیاید، BMI او به ۱۸.۸ (۱۵-% از وزن بدن) که هنوز در محدوده نرمال است یا ۱۷.۷ (۲۰-% از وزن بدن) که زیر محدوده طبیعی است، کاهش خواهد یافت.

برای یک مرد ۵۰-۲۵ سال با قد متوسط ۱.۷۶ متر، یک وزن بدن نرمال با یک BMI سالم ۲۳، ۷۱ کیلوگرم خواهد بود.

کاهش ۱۵-% و ۲۰-% از وزن بدن، وزن مرد استاندارد ما را به ۶۰ و ۷۵ کیلوگرم با BMI های ۱۹.۴ و ۱۸.۴ (به ترتیب) کاهش خواهد داد.

همچنین بخوانید: راه های افزایش اشتها و افزایش وزن سریع

دلیل اصلی کمبود وزن چیست؟

کمبود وزن می تواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود که برخی از آنها روانی هستند، در حالیکه بقیه فیزیکی می باشند.

الف) علل فیزیکی کمبود وزن

بسیاری از بیماری ها می توانند باعث کاهش وزن موقت شوند. اگر شما یک آنفولانزای سخت به همراه تب بالا داشته باشید، ممکن است چند کیلو وزن از دست دهید اما احتمالا هنگامیکه حالتان خوب شد، آن وزن را دوباره اضافه خواهید کرد.

۵ دلیل عمده پزشکی برای کاهش وزن و کم وزنی قابل توجه وجود دارد:

1. پرکاری تیروئید

غده تیروئید که هورمون تیروکسین را تولید می کند، اغلب به عنوان رهبر ارکستر بدن در نظر گرفته می شود.

اگر تولید هورمون تیروئید شما طبیعی باشد، سلامت، متابولیسم و وزن شما نیز مطلوب خواهد بود.

با این حال اگر عملکرد غده تیروئید شما آنقدر بهم بریزد که هورمون تیروئید بیش از حد تولید کند، متابولیسم و بسیاری از عملکردهای بدن شما مانند ضربان قلب، درجه حرارت بدن و… آشفته خواهد شد و شما کاهش وزن قابل توجهی را تجربه خواهید کرد.

این وضعیت که پرکاری تیروئید، تیروتوکسیکوز یا تیروئید بیش از حد فعال نامیده می شود، با علائمی مانند غده تیروئید بزرگ شده که باعث گواتر یا برامدگی در گلو می شود، عصبانیت، خستگی، کاهش وزن با وجود مصرف غذای کافی، افزایش درجه حرارت بدن با تعریق بیش از حد، افزایش ضربان قلب و در برخی بیماران اگزوفتالموس (کره چشم برامده) همراه است.

اگر شما کاهش وزن ناگهانی را به همراه هر یک ازعلائم ذکر شده در بالا مانند گواتر، تعریق بیش از حد و خستگی تجربه می کنید، باید معاینه پزشکی و تست های عملکرد تیروئید انجام دهید.

2. سرطان

بدخیمی یا سرطان می تواند با کاهش وزن سریع، خستگی، کم شدن اشتها، تهوع و عدم توانایی در افزایش وزن همراه باشد.

از آنجا که سرطان ها واقعا جدی هستند، مهم است که از پزشکتان بخواهید شما را بطور کامل معاینه کند و آزمایش خون و سایر آزمایشات لازم را انجام دهد تا مشخص شود که آیا ممکن است از بیماری هایی مانند سرطان خون و سایر انواع سرطان ها رنج ببرید یا خیر.

3. سل

مرض سل یا TB در آفریقای جنوبی، بسیار شایع است. این، یک بیماری تحلیل برنده است که با کاهش وزن سریع، سرفه، تعریق شبانه، خستگی و بی قراری همراه است.

شما باز هم باید فورا بفهمید که آیا کاهش وزن تان به علت TB است یا خیر، تا در صورت لزوم بتوانید تحت درمان مناسب قرار بگیرید.

4. دیابت

اگرچه بسیاری از بیماران مبتلا به مقاومت به انسولین و دیابت معمولا از اضافه وزن رنج می برند اما کاهش وزن بیش از حد، خستگی، تشنگی بیش از حد و تکرر ادرار نیز علائم دیابت هستند.

بیمارانی که این علائم را دارند، باید سطوح انسولین و گلوکز خون شان را مورد آزمایش قرار دهند تا متوجه شوند که آیا مبتلا به دیابت هستند یا خیر.

این در خانواده هایی با یک زمینه ارثی برای دیابت، بسیار قابل توجه و مهم است.

5. HIV/Aids

احتمالا علت اصلی تحلیل رفتن یا کاهش وزن بیش از حد در بیماران آفریقای جنوبی، HIV/Aids  است. این بیماری که در ابتدا بیماری تحلیل برنده نامیده می شد، باعث کاهش وزن قابل توجه شده و از افزایش وزن جلوگیری می کند.

اگر شک دارید که ممکن است مبتلا به این بیماری باشید و وزن شما حتی هنگامی که مقادیر زیادی غذا مصرف می کنید همچنان در حال پایین آمدن است، باید در اسرع وقت یک تست HIV انجام دهید.

با دارو و رژیم غذایی درست، شما قادر خواهید بود پیشرفت این بیماری را متوقف کنید و میزان بقا و کیفیت زندگی تان را بهبود ببخشید.

ب) علل روانی کم وزنی

علاوه بر بی اشتهایی و یا بولیمیا (که موضوع بحث امروز ما نیستند)، یکی از مهمترین علل کم وزنی، افسردگی است.

بیماران مبتلا به افسردگی، نه تنها اغلب اشتهای کمی دارند بلکه ممکن است با سرعت نگران کننده ای وزن از دست دهند.

اگر به هر دلیلی گمان می کنید که دچار افسردگی هستید، ضروری است که برای متوقف کردن روند کاهش وزن در سریع ترین زمان ممکن از روانشناسان بالینی یا روانپزشکان کمک بگیرید.

سایر علائمی که ممکن است به افسردگی اشاره کنند، عبارتند از دمدمی بودن، خستگی، تمایل شدید به خوابیدن در تمام روز، ناتوانی در انجام کارهای ساده روزانه، احساس آنکه زندگی ارزش زیستن ندارد و ایده های خودکشی.

پ) عوامل دیگر

تعدادی از عوامل دیگر نیز وجود دارند که می توانند باعث کاهش وزن شده یا مانع افزایش وزن شوند.

به عنوان مثال:

• دارو- بسیاری از داروها اشتها را سرکوب می کنند یا در واقع باعث کاهش وزن می شوند. اگر بتازگی یک داروی جدید را شروع کرده اید و حالا بدون آنکه بخواهید در حال از دست دادن وزن هستید، با داروسازتان مشورت کنید.
• ورزش بیش از حد- شما ممکن است در جلسات ورزشی تان تا حدی زیاده روی کنید که رژیم غذایی تان نتواند پا به پای افزایش نیازهای کالری تان پیش برود.
• استرس بیش از حد- افرادی که بسیار استرسی هستند، ممکن است به علت کمبود اشتها، تهوع یا گرفتار بودن با نگرانی هایشان، دست از خوردن بکشند.
• کمبودهای آنزیم- کمبودهای آنزیم های گوارشی و یا اسید معده نیز ممکن است مانع هضم و جذب مواد غذایی و در نتیجه باعث کاهش وزن شود.
• سایر شرایط پزشکی- مانند بیماری سلیاک (حساسیت به گلوتن) یا فیبروز کیستیک با ناتوانی درافزایش وزن مرتبط هستند.

اگر برای افزایش وزن تقلا می کنید یا به طور ناگهانی کاهش وزن بدون علت را تجربه می کنید، برای چکاپ با یک پزشک مشورت کنید.

پزشک، شما را برای تیروئید پر کار، بدخیمی ها، RB، دیابت ملیتوس، HIV/Aids، کمبودهای آنزیم، بیماری سلیاک، فیبروز کیستیک و هر وضعیت جسمی دیگر که می تواند مانع افزایش وزن شود، تست خواهد کرد.

علاوه بر این، پزشکتان باید قادر باشد تشخیص دهد که آیا شما افسرده یا بیش از حد مضطرب و استرسی هستید یا نه و شما را برای روان درمانی بفرستد یا برایتان داروهای ضد افسردگی یا داروهای ضداضطراب تجویز کند.

درمان دارویی این بیماری ها به همراه رژیم غذایی مناسب به افزایش وزن کمک خواهد کرد.