ایران خواستار لغو انتقال منشور کوروش به سرزمین‌های اشغالی شد

 پارسینه: هادی میرزائی مدیرکل موزه‌ها در نامه‌ های جداگانه به امیرحسین غریب‌نژاد معاون همکاری‌های فرهنگی و سمن‌های وزارت امور خارجه و علی‌اکبر متکان دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو-ایران، مراتب نگرانی خود را نسبت به انتقال منشور کوروش به کتابخانه ملی رژیم صهیونیستی و اعلام کرد و و جلوگیری از این اقدام را خواستار شد.

در این نامه آمده است: طبق اخبار منتشره، موزه بریتانیا نسبت به انتقال منشور کوروش -که هم‌اکنون در آمریکا به نمایش درآمده است- به کتابخانه ملی رژیم اشغالگر قدس در بیت‌المقدس از ۴ اکتبر تا ۲۸ نوامبر ۲۰۲۴ اقدام خواهد کرد. انتقال این اثر تاریخی که وجهه جهانی دارد به جهت مخاطراتی که می‌تواند به همراه داشته باشد، قطعاً به صلاح نخواهد بود.

اداره کل موزه‌های وزارت میراث فرهنگی در این نامه با تاکید بر حق مالکیت معنوی جمهوری اسلامی ایران بر منشور کوروش، ممنوعیت ارسال و اقدامات حقوقی را بر اساس کنوانسیون ۱۹۴۵ در خصوص حمایت از اموال فرهنگی در صورت بروز منازعات مسلحانه، خواستار شده است.

 منشور کوروش تنها یک بار در سال ۱۳۵۰خورشید در جریان جشن‌های ۲۵۰۰ ساله برای نمایش در ایران از موزه بریتانیا خارج شد. آن زمان منشور را پنج هزار پوند بیمه کردند و این شیء تنها به مدت ۱۰ روز در ایران و در موزه برج آزادی تهران به نمایش درآمد. پس از گذشت ۴۰ سال از نخستین نمایش منشور در ایران، مسئولان وقت میراث فرهنگی توانستند این کتیبه را از موزه بریتانیا به امانت بگیرند. منشور کوروش در ۱۹ شهریور ۱۳۸۹ خورشیدی از موزه بریتانیا به موزه ملی ایران به مدت هفت ماه برای نمایش عمومی به ایران منتقل شد.

منشور کوروش هخامنشی، نخستین و کهن ترین بیانیه حقوق بشر محسوب می شود که بخشی از هویت و تمدن ایرانیان به شمار می رود. این لوح سندی از صلح طلبی ملتی کهن است که همزیستی آشتی‌جویانه و احترام گذاشتن به باورها و اندیشه‌های دیگران در آن به تصویر کشیده شده است.

کهن‌ترین سند کتبی از دادگستری و مراعات حقوق بشر در تاریخ ایران در ۱۲۵۸ خورشیدی به وسیله گروهی از باستان شناسان انگلیس از جمله هرمزد رسام باستان‌شناس آشوری‌تبار در محوطه باستانی بابل در بین‌النهرین پیدا شد. این گروه پس از بررسی‌های زیاد دریافتند که نوشته‌های استوانه مربوط به ۵۳۸ سال پیش از میلاد بوده است که  به فرمان کوروش و پس از شکست دادن نبونید پادشاه بابل و تصرف این کشور نوشته شده‌است. این اثر در نیایشگاه اِسَگیله (معبد مردوک) در شهر بابل قرار داده شده بود. جنس این استوانه از گل رس است و ۲۲.۵ سانتیمتر طول و ۱۱ سانتیمتر عرض دارد. که بر روی آن به زبان اکدی و به خط میخی ۴۵ سطر نوشته شده است. از طرف دیگر، در ۱۳۷۵خورشیدی معلوم شد که بخشی از یک لوح استوانه‌ای که در دانشگاه ییل آمریکا نگهداری می شد و آن را متعلق به نبونید می‌دانستند در حقیقت سطرهای  ۳۶ تا ۴۳ استوانه کوروش است. این قسمت از لوح به وسیله پل ریچارد برگر مورد مطالعه دوباره قرار گرفت و مطمئن شد که قسمت هایی از این منشور بوده است. بنابراین این قسمت از منشور هم به موزه بریتانیا در لندن انتقال داده شد و به استوانه اصلی پیوست شد. در حال حاضر این لوح سفالین استوانه‌ای در بخش ایران باستان در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود.

اهمیت منشور کوروش در دنیا

عواملی که باعث شد، این لوح گلی تبدیل به منشوری بزرگ برای آزادی و عدالت گستری شود و  بسیاری از اصول اساسی میثاق جهانی حقوق بشر که مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ۱۹۴۸ میلادی تصویب کرد تا از روی آن اقتباس شود، شامل آزاداندیشی؛ احترام به حقوق انسان ها از هر رنگ، نژاد و با هر عقیده و ایمان؛ عدم غارت، کشتار، ویرانی، اسارت، زورگویی؛ همچنین دستور بازسازی خرابی های ناشی از جنگ و حتی ویرانی های قبل از ورود پارسیان؛ نوسازی معابد ویران شده به دست نبونید و عدم برخورد با ملت مغلوب می شود.

اهمیت این لوح گلی تا بدان اندازه بود که  بان کی مون دبیر کل وقت سازمان ملل متحد از استوانه کوروش به عنوان نخستین بیانیه حقوق بشر یاد کرد و در ۱۹۷۱ میلادی، سازمان ملل آن را به ۶ زبان رسمی سازمان منتشر و بدلی از این منشور در مقر سازمان ملل متحد در شهر نیویورک گذاشته شد.